Manuele therapie is een gespecialiseerde behandel- en onderzoeksmethode gericht op het tijdelijk vergroten van de beweeglijkheid van gewrichten en het verminderen van pijn. Deze therapie wordt uitgevoerd door een manueeltherapeut die na de fysiotherapieopleiding een driejarige opleiding heeft voltooid. Hoewel vaak gedacht wordt dat manuele therapie uitsluitend voor de wervelkolom wordt gebruikt, kan deze techniek ook effectief worden toegepast op gewrichten in de ledematen.
Manuele therapie is bijzonder geschikt voor acute klachten, waarna oefentherapie kan worden ingezet om de onderliggende oorzaak aan te pakken. De therapie omvat zowel mobilisaties als manipulaties. Mobilisaties zijn langzame, gecontroleerde bewegingen van het gewricht, terwijl manipulaties snelle, gerichte bewegingen met weinig kracht zijn. Beide technieken hebben een vergelijkbaar werkingsmechanisme, maar manipulaties worden vaak gekenmerkt door een hoorbare en voelbare “klik”, wat veel mensen als aangenaam ervaren en helpt bij het verbeteren van zowel de beweeglijkheid als de pijn.
Wat is het werkingsmechanisme manuele therapie?
Vroeger, en helaas vaak nog steeds, wordt gedacht dat manuele therapie botten “recht zet”, wat ook het “knakkende” geluid tijdens manipulaties zou verklaren. Wetenschappelijk onderzoek heeft echter aangetoond dat botten en gewrichten niet van stand veranderen door manuele therapie. Het “knakkende” geluid is geen indicatie van een verandering in botpositie. Wat wel gebeurt, is een tijdelijke vergroting van de beweeglijkheid en een vermindering van pijn, wat de effectiviteit van manuele therapie aantoont.
Tijdelijk vergrootte beweeglijkheid
De tijdelijke vergroting van de beweeglijkheid die volgt op een manipulatie wordt veroorzaakt door cavitatie, oftewel de “klik” die vaak hoorbaar is. Om dit proces te begrijpen, moeten we kijken naar de mechanica van gewrichten. Cavitatie treedt op wanneer twee gewrichtsvlakken onder hoge snelheid van elkaar worden getrokken. Dit leidt tot een snelle daling van de druk binnen het gewricht, waardoor een soort vacuüm ontstaat.
Wanneer de druk laag genoeg is, “schiet” het gewrichtskapsel terug naar zijn oorspronkelijke vorm. Dit terugschieten zorgt ervoor dat opgelost kooldioxide in de gewrichtsvloeistof zich vormt tot een luchtbel, wat het kenmerkende “knakkende” geluid produceert. Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat dit mechanisme de beweeglijkheid van het gewricht tijdelijk vergroot, doorgaans voor een periode van ongeveer 20 tot 30 minuten.
Pijnvermindering
De vermindering van pijn door manuele therapie staat los van de “klik” of cavitatie. Deze pijnvermindering is het resultaat van veranderingen in het zenuwstelsel. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat mobilisaties en manipulaties de prikkeldrempels in het zenuwstelsel beïnvloeden door neurologische signalen en de afgifte van bepaalde stoffen.
Deze veranderingen in de prikkeldrempel zorgen voor een tijdelijke vermindering van pijn. Daarnaast kunnen bepaalde verbindingen in het zenuwstelsel bijdragen aan een afname van de spierspanning rondom het gewricht. Dit leidt tot een verdere toename van de gewrichtsbeweeglijkheid en een extra vermindering van de pijn.
4o mini
Voor welke klachten is manuele therapie geschikt?
Manuele therapie is effectief voor een breed scala aan klachten. Het is geschikt voor problemen in het hoofd, de nek, de bovenrug en de onderrug, waarbij de wervelkolom direct kan worden behandeld. Daarnaast kan manuele therapie ook lokaal worden toegepast op de ledematen, zoals de schouder, elleboog, pols, heup, knie en enkel.
Door het pijnverminderende effect van manuele therapie en de invloed op de zenuwverbindingen in het lichaam, kan deze therapie ook worden ingezet om pijnklachten in de ledematen te verlichten door behandelingen op de wervelkolom.